Geothermie, een warme toekomst?

Geothermie: een belangrijke toekomstige bron voor het opwekken van warmte en elecktriciteit

We trappen een open deur in met de stelling dat de prijzen van onze algemene nutsvoorzieningen, zoals gas en elektriciteit de afgelopen maanden de pan uit swingen.

Gezien grondstoffen schaars worden en er tegelijkertijd volop moet ingezet worden op duurzaamheid zoekt men dagelijks naar nieuwe en vooral betere alternatieven. 
Sinds een paar jaar zet Vlaanderen ook in op geothermie in woningen en appartementen. Dit kan een belangrijke bron van duurzame warmte en elektriciteit worden.

Wat is geothermie in feite?

Het is een technologie voor het opwekken van warmte door gebruik te maken van de aardwarmte.

Geothermie in het kort

• Aardwarmte is een duurzame energiebron. De warmte uit de aardwarmtebron is CO2-vrij. Het is daarom een mooi alternatief voor fossiele brandstoffen.

• Doordat voor grote installaties diepe boringen nodig zijn, vergt aardwarmte een forse investering. In de buurt van een grote aardwarmte-installatie moeten voldoende afnemers van de warmte zijn om de installatie rendabel te maken.

• Net zoals bij boringen naar olie en gas, brengt boren naar aardwarmte risico’s met zich mee. Er bestaat kleine kans op aardbevingen, vervuiling van het grondwater of onverwacht aanboren van olie of gas.

• Aardwarmte-bronnen kunnen tientallen jaren mee. Door afkoeling van de ondergrond, kan het na die periode zo zijn dat er een nieuwe boring nodig is om weer voldoende warmte te winnen.

Hoe werkt Geothermie?

Er zijn diverse mogelijkheden

Oppervlaktegeothermie (<5m)

Beschikt u over een groot terrein? Dan is de installatie van een opvangsysteem met collectoren het overwegen waard. Hierbij wordt een buis 5 meter onder de oppervlakte begraven. Deze relatief lange buis bevat een vloeistof die de warmte onttrekt en is aangesloten op een warmtepomp.
Ondiepe geothermie (50-300 m)

Deze oplossing is bij uitstek geschikt voor grotere (appartements)gebouwen. Ze is doeltreffender maar ook duurder en technisch gezien complexer om toe te passen. Concreet houdt dit in dat er verticale boringen van 10 tot 500 meter diep worden uitgevoerd. De buizen, die ook aangesloten zijn op een warmtepomp, bevatten ofwel een speciale vloeistof, ofwel ondergronds warm water (wanneer dit voorhanden is).

Diepe geothermie (> 1000 m)

Deze oplossing wordt gebruikt in geval van warmtenetten en elektriciteitsproductiecentrales. Er wordt tot maar liefst 1000 meter diep geboord en hierbij komt de oververhitte waterdamp vrij die nodig is voor deze grote installaties.

Aardwarmte winnen

Het boren naar aardwarmte gebeurt op plaatsen waar watervoerende aardlagen zijn die voldoende dik en waterdoorlatend zijn. Het warme water wordt opgepompt, waarna de warmte uit het water benut kan worden.
In Vlaanderen stijgt de temperatuur met een 30°C/KM. Dit wil zeggen dat er zeker 500m diep geboord moet worden om water tegen te komen dat rond 25°C is.
In tegenstelling tot olie en gas, is geothermie een lokale energiebron. Daarnaast onderscheidt het zich van zonne- en windenergie aangezien het heel het jaar door aanwezig is. Deze energiebron is ook volledig groen en duurzaam, in tegenstelling tot de fossiele brandstoffen.
Warmte en elektriciteit kunnen tegelijkertijd worden opgewekt waardoor een geothermische centrale een duurzame oplossing kan bieden voor de huidige energieproblematiek.

Boven de grond is voldoende ruimte nodig voor een boorlocatie. Op de boorlocatie worden twee putten geboord: een productieput en een injectieput. Deze putten worden samen een doublet genoemd. Via de productieput wordt warm water omhoog gepompt uit de aarde. De warmte van dit water wordt gewonnen via een warmtewisselaar. Daarna gaat het afgekoelde water terug de aarde in via de injectieput.

Gebruik van de warmte

Om aardwarmte rendabel te maken, is het belangrijk dat de warmte in de buurt van de boorlocatie ingezet kan worden. De kosten voor het vervoeren van de warmte zijn namelijk erg hoog. Hoeveel warmte er geleverd kan worden, is afhankelijk van het vermogen van de bron.

Hoe diep er geboord wordt is medebepalend voor de warmte die er gewonnen kan worden. Diepere aardlagen leveren over het algemeen hogere temperaturen, maar dieper boren is duurder. Als aardwarmte wordt ingezet in een warmtenet voor woningen is mogelijk nog een collectieve of individuele warmtepomp nodig om de temperatuur te verhogen. Dit is het geval wanneer de temperatuur van het opgepompte water te laag is voor verwarming en warm water in de huizen. Een lagere temperatuur wordt mogelijk, wanneer woningen goed geïsoleerd zijn.

Voor- en nadelen van geothermie

Voordelen van aardwarmte
• Geothermie is een duurzaam alternatief voor aardgas
• Het is een betrouwbare energiebron en niet afhankelijk van weersomstandigheden en geopolitieke gebeurtenissen

• De installaties nemen beperkt ruimte in

Nadelen van aardwarmte

• Ondiepe en diepe geothermie vragen een forse investering

• Gaat samen met vloerverwarming en dus weinig bruikbaar voor bestaand vastgoed dat niet aan een grote renovatie toe is
• Bij de boringen is er een klein risico op een aardbeving en verontreiniging grondwater
• Na enkele tientallen jaren kan de bron mogelijk afkoelen en zullen nieuwe boringen nodig zijn

Bronnen: VITO, Stad Gent, Energiegids en Milieucentraal

Isabelle De Ro

zaakvoerder

Niet gevonden wat u zocht?

Schrijf u in en blijf op de hoogte van panden die aan uw wensen voldoen.